Van Ötzi tot vandaag: de geschiedenis van schoenveters
Inhoudsopgave
- Ötzi's schoenen en veters
- De oudste veters ter wereld: de schoenen van Areni-1
- Hoe de oude Grieken en Romeinen veters droegen
- Middeleeuwse veters
- Aglets: een kleine uitvinding met grote impact op veters
- Veters door de eeuwen heen: materialen, voor- en nadelen
- Veterloze vetersystemen: de ontwikkeling van sluitingsmethoden
- Conclusie
Hoewel het exacte moment van de uitvinding van veters onbekend is, zijn er aanwijzingen dat ze al in de steentijd werden gebruikt. Helaas zijn veters zelden bewaard gebleven in archeologische vondsten vanwege de ontbinding van gevoelige materialen. Een opmerkelijke uitzondering is echter Ötzi, wiens kleding en uitrusting in uitzonderlijk goede staat in het ijs werden gevonden. Ötzi wordt geschat op ongeveer 5250 jaar oud.
Ötzi's schoenen en veters
Ötzi droeg duurzaam schoeisel met zolen van bruinberenleer en een schoenbovenkant van hertenhuid, die bij elkaar werden gehouden door grassnoeren die als schoenveters fungeerden. De schoenen waren gevuld met isolerend hooi en boden zo bescherming tegen kou en vocht.
De oudste veters ter wereld: de schoenen van Areni-1
De geschiedenis van veters gaat terug tot de oudheid. De oudst bekende schoenen met veters zijn de Areni-1-schoenen, gedateerd rond 3500 v.Chr. en ontdekt in een grot in Armenië. De leren schoenen hadden gaten waar doorheen veters van leer werden getrokken om ze aan de voet te bevestigen. Hier vind je een Wikipedia afbeelding van de Areni-1-schoenen.
Hoe de oude Grieken en Romeinen veters droegen
De oude Grieken gaven de voorkeur aan sandalen met rawhide veters. Deze veters zijn gemaakt van normaal gelooid leer en werden door gaten in de sandalen geleid. In tegenstelling tot de term "rawhide" zijn deze schoenveters niet gemaakt van echt rauw leer, omdat rauw leer in droge toestand niet flexibel genoeg is om als veter te dienen.
De Romeinse soldaten droegen over het algemeen geen veters aan hun schoenen. In plaats daarvan werden de schoenen bevestigd met knopen of gespen. Het was echter in de loop van de Romeinse veroveringen en de daaropvolgende culturele verspreiding dat het gebruik van schoenen en daarmee ook schoenveters geleidelijk populairder werd in West-Europa.
Middeleeuwse veters
In het Museum van Londen is er een voorbeeld van middeleeuwse schoenen uit de 13e eeuw. Dit historische document toont een schoen met veters aan de voorkant en zijkant van de schoen door een reeks oogjes.
De veters werden door de eeuwen heen gemaakt van verschillende materialen, waaronder leer, katoen, hennep en zijde. Leer was het meest gebruikte materiaal omdat het robuust en duurzaam was. Het had echter ook het nadeel dat het gevoelig was voor vocht en snel kon scheuren of rotten.
Aglets: Een kleine uitvinding met grote impact op veters
Een type veter dat het meest lijkt op de huidige werd voor het eerst ontwikkeld in 1790. Harvey Kennedy deed hierbij een belangrijke ontdekking door aan de uiteinden van de veters spitzen, ook wel aglets genoemd, aan te brengen. Dit vergemakkelijkte het rijgen van de veters door de oogjes en beschermde ze tegelijkertijd tegen rafelen. Aanvankelijk waren de aglets van steen of tin, maar later werden kunststof aglets steeds populairder en zijn sinds de omslag naar de twintigste eeuw onmisbaar geworden. Het woord 'aglet' komt van het Oudfranse woord 'aguillette', wat 'naald' of 'naaldachtig' betekent.
Veters door de eeuwen heen: materialen, voor- en nadelen
Veters werden door de eeuwen heen gemaakt van verschillende materialen, waaronder leer, katoen, hennep en zijde. Leer was het meest gebruikte materiaal omdat het robuust en duurzaam was. Het had echter ook het nadeel dat het gevoelig was voor vocht en snel kon scheuren of rotten. Daarom werden in het midden van de 20e eeuw synthetische materialen zoals nylon en polyester geïntroduceerd, die meer bestand waren tegen vocht en slijtage dan leer. Tegenwoordig worden veters gemaakt van een verscheidenheid aan materialen, waaronder katoen, polyester, Kevlar en zelfs gerecycled plastic.
Veterloze veter systemen: de ontwikkeling van sluitingsmethoden
Naast de verschillende materialen en bevestigingsmethoden hebben ook de sluitingsmethoden van veters zich in de loop der tijd ontwikkeld. Er zijn tegenwoordig een verscheidenheid aan veter systemen die het tijdrovende knopen van veters overbodig maken, zoals elastische veters met koordstoppers. Deze systemen maken snel aan- en uittrekken van schoenen mogelijk, zonder dat men zich zorgen hoeft te maken over het knopen van de veters. Ze zijn vooral populair bij kinderen, atleten en mensen die comfort waarderen.
Conclusie
Veters hebben een fascinerende geschiedenis die teruggaat tot de oudheid. Van de eerste grassnaren tot moderne veter systemen, materialen en sluitingsmethoden hebben zich enorm ontwikkeld. Tegenwoordig bieden veters van verschillende materialen individuele aanpassing en gemakkelijk aan- en uittrekken. Ze zijn essentieel voor comfort en functionaliteit van schoenen.